تحلیل همدیدی رخداد سیلاب در حوضه ماسوله

در پژوهش حاضر به بررسی سیل در حوضه ماسوله پرداخته شده است. ابعاد مطالعه به دبی‌ایستگاه کمادول در دوره 18 ساله 2003-1984 (81-1363) و بررسی علل سیلاب‌های دورة موردنظر و الگوهای همدیدی ایجاد سیل محدود می‌شود. به‌منظور تحلیل سیل، دبی‌های متوسط روزانه و حداکثر لحظه‌ای ایستگاه کمادول بررسی شده و برای کنترل صحت داده‌ها از ایستگاه چومثقال در پایین‌دست حوضه و گزارش‌های ستاد حوادث غیرمترقبه استان کمک گرفته شده است. در دوره مطالعاتی 181 سیل استخراج گردید و از بین سیلاب‌های موردنظر 61 سیل در فاصله زمانی 81-1375 به منظور بررسی انتخاب شد. پس از بررسی سیلاب‌ها با توجه به عوامل مؤثر در ایجاد آنها به دو گروه اصلی تقسیم‌شدند. گروه اول، سیلاب‌های ناشی از ناپایداری هوا و استقرار سامانه باران‌زا در سطح حوضه است و گروه دوم سیلاب‌هایی است که میزان بارش در آنها اندک است اما دبی در فاصله کوتاهی از آبراهه اصلی طغیانی و وحشی قرار دارد،‌ که البته در ایستگاه کمادول میزان آن حتی کمتر از میانگین دوره است. 49 درصد سیلاب‌های حوضه مربوط به این دسته است. برای بقیه سیل‌ها نیز با بررسی نقشه‌های سینوپتیکی مربوط به سطح زمین و تراز 700 و 500 هکتوپاسکال 3 الگوی سیل‌زا شناسایی گردید. تفاوت عمدة این الگوها از نظر موقعیت سامانه‌های چرخندی و واچرخندی نسبت به حوضه و مسیر حرکت آن از روی منابع رطوبتی است. منشأ مدل‌های چرخندی، دریای مدیترانه و سیاه است و مدل‌های واچرخندی نیز عمدتاً بر روی دریای خزر و به‌ندرت نیز از دریای سیاه است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که سامانه‌های مذکور برحسب ویژگی و یا توقف خود بر روی حوضه ماسوله از یک تا حداکثر سه روز پی در پی ایجاد سیل کرده‌اند. و از کل سیلاب‌های انتخابی 34 مورد آن یک روزه، 13 مورد دو روزه و 14 مورد آن سه روزه است. از نظر توزیع زمانی نیز بیشترین سیل‌ها در فاصله ماه‌های سپتامبر (شهریور) تا اکتبر (مهر) و در اواخر زمستان تا اوایل بهار به ثبت رسیده است.